(ھ. 384 – 456/م. 994 – 1064) [295] ئۇ ئەلى ئىبنى ئەھمەد ئىبنى سەئىد ئىبنى ھەزم ئىبنى غالىب ئىبنى سالىھ ئىبنى خەلەف ئىبنى مەئدان ئىبنى…
فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ ئىماملىرى – ئىمام داۋۇد ئىبنى ئەلى ئەسبەھانىي
زاھىرىي مەزھەب [289] بۇ پارچىدە بىز زاھىرىي مەزھەب ھەققىدە توختىلىمىز. بۇ مەزھەب «فىقھىي مەنبە پەقەت نەسلەردۇر، شەرىئەتنىڭ ھېچبىر ئەھكامىدا راينىڭ ئورنى يوق» دەپ قارايدىغان مەزھەبتۇر.…
فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ ئىماملىرى – ئىمام ئەھمەد ئىبنى ھەنبەل
(ھ. 164 – 241/م. 780 – 855) [230] ھىجرىيە ئۈچىنچى ئەسىرنىڭ 18 – يىلىدا كىشىلەر ھەدىس تەتقىق قىلىش، توپلاش، ئۇنى كىشىلەرگە نەقىل قىلىش ۋە سۈننەت…
فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ ئىماملىرى – ئىمام شافىئىي
(ھ. 150 – 204/م. 767 – 820) ھاياتى [190] ھىجرىيە ئىككىنچى ئەسىرنىڭ ئاخىرقى ئون يىلىدا ھەرەم بەيتۇللاھقا بارغان ئادەم ئۇلۇغ كەئبەنى تاۋاپ قىلغىنىدا سىنچىلاپ قارايدىغان…
فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ ئىماملىرى – ئىمام مالىك ئىبنى ئەنەس
(ھ. 93 – 179/م. 712 – 795) [150] ئىمام ئەبۇ ھەنىفەنىڭ ئىراقتىكى كۇفە مەسجىدىدە دەرس ھەلقىسى بار ئىدى، ھەلقىدە كېيىنكى ئەۋلادلارغا ئۇنىڭ مېتودىنى ۋە ئۇ…
فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ ئىماملىرى – ئىمام ئەبۇ ھەنىفە
(ھ. 80 – 150/م. 699 – 767) [101] ئىسلام خۇراسان ۋە ئىرانغا كىرىپ، پۈتۈن ئىراق ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىنى ئىگىلىدى. شۇنىڭ بىلەن ئۇلارنىڭ ئەڭ ئابرۇيلۇق ۋە…
ئىجتىھاد، ئۇنىڭ شەرتلىرى ۋە دەرىجىلىرى
[70] بۇ مۇقەددىمەدە ئاۋۋال ئىجتىھاد ۋە ئىجتىھادنىڭ سالاھىيەتلىرى ھەققىدە سۆزلىشىمىزگە توغرا كېلىدۇ. چۈنكى، فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ شەكىللىنىشى شۇ سەۋەبلىك بولغان؛ شۇنداقلا دەۋرىمىزدە ئىجتىھادقا كۈچى يەتمەيدىغان ئادەملەرنىڭ…
ئەھكاملاردىكى مەقسەتلەر
[60] ئىسلام شەرىئىتى ئىنسانلارغا رەھمەت بولۇپ كەلدى. بۇ ھەقتە ئاللاھ سۇبھانەھۇ ۋەتائالا پەيغەمبىرىگە خىتاب قىلىپ ئېيتقانكى: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا رَحۡمَةٗ لِّلۡعَٰلَمِينَ / (ئى پەيغەمبەر!) سېنى…
مەزھەبلەر ئارىسىدىكى ئىختىلاپ
مەزھەبلەر ئارىسىدىكى ئىختىلاپ ئۇنىڭ سەۋەبلىرى ۋە دائىرىسى [41] ھەر خىل شەھەرلەرنىڭ مەزھەبلىرى شەكىللەندى. ھالبۇكى فىقھىي يۆنىلىشلەرنىڭ شەكىللىنىشى بىلەنلا شەھەرلەردە ئىختىلاپ باشلىنىپ بولغانىدى. ئىراقتا ئۆزىگە…
مۇجتەھىد ئىماملار دەۋرىدىكى ئىجتىھاد
[28] تابىئىندىن كېيىن ئۇلارنىڭ شاگىرتلىرى مەيدانغا كەلدى. ئۇلار بولسىمۇ تەبەئى تابىئىندۇر. ئۇلارنىڭ تارىخى فىقھىي مەزھەبلەرنىڭ شەكىللىنىشىگە زىچ باغلانغان. ئىماملارنىڭ ياشتا ئەڭ چوڭىنىڭمۇ ئۇستازلىرى تابىئىندىن ئىدى.…