جۇنۇب ھالەتتە بالا ئېمىتىشنىڭ ۋە باشقىلارغا قاراشنىڭ ھۆكمى

جۇنۇب ھالەتتە بالا ئېمىتىشنىڭ ۋە باشقىلارغا قاراشنىڭ ھۆكمى

سوئال: ئەسسالامۇئەلەيكۇم، جىمادىن كېيىن يۇيۇنماستىن بالىسىنى ئېمىتسە بولامدۇ؟ «جۇنۇب ھالەتتە باشقىلارنىڭ يۈزىگە قاراشقىمۇ بولمايدۇ» دېگەن گەپ توغرىمۇ؟

جاۋاب: ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام ۋەرەھمەتۇللاھى ۋەبەرەكاتۇھۇ.

بارلىق ھەمدۇسانالار جانابىي ئاللاھقا بولسۇن، دۇرۇد ۋە سالاملار پەيغەمبىرىمىزگە، ئۇ زاتنىڭ ئائىلە – تاۋابىئاتلىرىغا، ئەسھابلىرىغا ۋە ئۇ زاتقا تاكى قىيامەتكىچە ئەگەشكەنلەرگە بولسۇن!

جىمادىن كېيىن غۇسۇل قىلماي تۇرۇپ بالا ئېمىتسە، بالىغا تاماق تەييارلىسا، يېگۈزسە، شۇنداقلا جۇنۇب ھالەتتە بالىنىڭ ۋە باشقىلارنىڭ يۈزىگە قارىسا بولۇۋېرىدۇ.

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئېيتىدۇ: «ﺟﯘﻧﯘب ﮪﺎلىتىمدە ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﻰ ﯞﻩﺳﻪﻟﻠﻪمگە يولۇقۇپ قالدىم. ئۇ زات ﻗﻮﻟﯘﻣﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘﭖ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻣﯧﯖﯩﭗ، ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻳﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ، ﻣﻪﻥ ﺳﯘﻏﯘﺭﯗﻟﯘﭖ ﭼﯩﻘﯩﭗ، ﺗﯘﺭﺍﻟﻐﯘﻣﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻏﯘسۇل ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺴﻪﻡ، ئۇ زات تېخىچە ئولتۇرغانىكەن. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ:

— ﺋﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﮪﯘﺭﻩﻳﺮﻩ! ﻧﻪﮔﻪ ﻛﻪﺗﺘﯩﯔ؟ — ﺩﯦﺪﻯ. ﻣﻪﻥ ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪﻘﺎ ﺋﻪﮪﯟﺍﻟﻨﻰ ئېيتقان ئىدىم، ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ:

— ﺳﯘﺑﮭﺎﻧﻪﻟﻼﮪ! ﺋﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﮪﯘﺭﻩﻳﺮﻩ! مۇئمىن ﻧﯩﺠﯩﺲ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ، — ﺩﯦﺪى».(1)

قەتادە رىۋايەت قىلىدۇكى، ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻧﮭﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﻰ ﯞﻩﺳﻪﻟﻠﻪمنىڭ ئۆز ۋاقتىدا ﺑﯩﺮ ﻛﯧﭽﯩﺪﻩ ﮪﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ چىقىدىغانلىقىنى، ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﻩ ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪﻨﯩﯔ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ بارلىقىنى سۆزلەپ بەرگەن(2).

ﺋﻪﺗﺎﺋ: «ﺟﯘﻧﯘﺏ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺗﺎﮪﺎﺭﻩت ئېلىۋەتمەي تۇرۇپ، ﻗﺎﻥ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﺳﺎ، ﺗﯩﺮﻧﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﺴﺎ ۋە ﭼﯧﭽﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﺳﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻥ.(3)

ئۇنىڭ ئۈستىگە شەرىئىتىمىزدە بالا ئېمىتىش ئۈچۈن جۇنۇبلۇقتىن پاك بولۇشنى شەرت قىلغان بىرەر كۆرسەتمە يوق. ئەگەر ئۇنداق ھالەتتە بالا ئېمىتسە بولمايدىغان بولسا، ھەر ئائىلە دۇچ كېلىدىغان بۇنداق بىر ئىشقا قارىتا ئەلبەتتە چەكلىمە كەلگەن بولاتتى.

ئەلبەتتە، جۇنۇب ھالەتتە بالا ئېمىتمەكچى بولغان ئايال كۆكسىنى يۇيۇۋېتىپ ئېمىتسە تېخىمۇ ياخشى، بالا يىغلاپ قالمىسا كىچىك تاھارەت ئېلىۋېتىپ ياكى غۇسۇل قىلىۋېتىپ ئاندىن ئېمىتسە تېخى ياخشى، بۇنىڭ ئەۋزەللىكىدە، مۇستەھەبلىكىدە گەپ يوق. لېكىن، ئۇنداق قىلماي تۇرۇپ ئېمىتسە گۇناھ ياكى باشقا ئىش بولمايدۇ.

جۇنۇب ھالەتتە ئۇخلاشتىن بۇرۇن غۇسۇل قىلىۋېتىشنىڭ مۇستەھەبلىكىنى تۆۋەندىكى ھەدىسلەر كۆرسىتىدۇ:

ئەبۇ سەلەمە رىۋايەت قىلىپ دەيدۇكى: «ﻣﻪﻥ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻧﮭﺎﺩﯨﻦ:

— پەيغەمبەر ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﻰ ﯞﻩﺳﻪﻟﻠﻪﻡ جۇنۇب ﮪﺎلەتتە ﺋﯘﺧﻼﻣﺘﻰ؟ — ﺩﻩﭖ ﺳﻮﺭىغانىدىم، ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا:

— ﮪﻪﺋﻪ، ﺗﺎﮪﺎﺭﻩﺕ ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﺘﯩﭗ ﺋﯘﺧﻼﻳﺘﺘﻰ، — ﺩﯦﺪﻯ».(4)

ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما رىۋايەت قىلدىكى: «(ئاتام) ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺧﻪﺗﺘﺎﺏ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﻰ ﯞﻩﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪﯨﻦ:

— ﺟﯘنۇپ ﮪﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﺧﻠﯩﺴﺎق ﺑﻮﻻﻣﺪﯗ؟ — ﺩﻩﭖ ﺳﻮﺭﯨﯟىدﻯ، ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ:

— ﮪﻪﺋﻪ، ﺗﺎﮪﺎﺭﻩﺕ ئېلىۋەتسەڭلار، ﺟﯘنۇپ ﮪﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﺧﻠﯩﺴﺎڭلار ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ، — ﺩﯦﺪﻯ»(5).

ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما ئېيتىدۇ: «(ئاتام) ﺋﯚﻣﻪﺭ ئىبنى خەتتاب ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﮪﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﻰ ﯞﻩﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ مېنىڭ ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺟﯘﻧﯘب بولۇپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎنلىقىمنى ئېيتقان ئىدى، ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮪ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ماڭا: ‹ﺗﺎﮪﺎﺭﻩﺕ ئېلىپ ﺋﻪﯞﺭﯨﺘﯩﯖﻨﻰ ﻳﯘﻳﯘۋەت، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﺧﻼ!› ﺩﯦﮕﻪﻥ».(6)

ئىمام نەۋەۋىي مۇنداق دەيدۇ: «بۇ ھەقتە كەلگەن ھەدىسلەردىن چىقىدىغان مەزمۇن شۇكى، جۇنۇب كىشى ئۇخلىسا، يەپ – ئىچسە، غۇسۇل قىلىشتىن بۇرۇن جىما قىلسا بولىدۇ. بۇ بارلىق ئالىملار ئوتتۇرىسىدا بىردەك ئىتتىپاققا كەلگەن مەسىلە. يەنە ئالىملار جۇنۇب كىشىنىڭ بەدىنى بىلەن تەرىنىڭ پاكىزلىقىغا بىردەك ئىتتىپاق. بۇ ھەدىسلەردىن يەنە يۇقىرىقى ئىشلارنى قىلماقچى بولغان كىشىنىڭ كىچىك تاھارەت ئېلىۋېتىشى ۋە ئەۋرىتىنى يۇيۇۋېتىشىنىڭ مۇستەھەبلىكى چىقىدۇ».(7)

جۇنۇب، ھەيزدار ۋە نىپاسدارلارنىڭ بەدىنى نىجىسمۇ؟

ئىمام نەۋەۋىي يەنە: «ئىماملىرىمىز شۇنداقلا باشقا ئالىملار: جۇنۇب، ھەيزدار ۋە نىپاسدارلارنىڭ بەدەن ئەزالىرى ۋە تەرلىرى نىجىس ئەمەس پاكتۇر، بۇنىڭدا ئالىملارنىڭ ئوتتۇرىسىدا كۆزقاراش ئوخشاشماسلىقى يوقتۇر» دېگەن.(8)

ئەگەر ئۇلارنىڭ بەدىنى نىجىس بولىدىغان بولسا، خېمىر يۇغۇرۇش، تاماق ئېتىش، چاي دەملەش، باشقىلار بىلەن كۆرۈشۈش، بالا ئېمىتىش، ئەر – ئايال بىر كارىۋاتتا يېتىش، سۇ ئىشلىتىش قاتارلىق ئىشلار چەكلەنگەن بولاتتى، ئەمەلىيەتتە، ئىسلام كۆرسەتمىسىدە بۇنداق چەكلىمە يوق.

يەنە جۇنۇب ھالەتتە باشقىلارغا قاراش، باشقىلار بىلەن پاراڭلىشىش، باشقىلار بىلەن كۆرۈشۈش، قان ئالدۇرۇش، چاچ – تىرناق ئېلىش بالىلارنى ئېمىتىش ياكى تاماق يېگۈزۈش ياكى جۇنۇب كىشىگە قاراش قاتارلىق ئىشلار جائىزدۇر. ئاۋامۇنناس ئېتىقاد قىلغاندەك جۇنۇب ھالەتتە باشقىلار بىلەن كۆرۈشسە، جۇنۇب كىشىگە قاراپ سالسا پالاكەت باسىدۇ ياكى ئاپەتكە ئۇچرايدۇ ياكى نەس باسىدۇ دېگەندەك قاراشلارنىڭ ئىسلامدا ئاساسى يوق. بۇلار پەقەت يەھۇدىيلاردىن ئېقىپ كىرگەن قاراش بولسا كېرەك. چۈنكى، يەھۇدىيلار ھەيزدار ئايالنى نىجىس دەپ قارايدۇ.

جۇنۇب كىشى غۇسۇل قىلىشنى كېچىكتۈرسە بولامدۇ؟

كېچە ياكى كۈندۈز ھەرقانداق ۋاقىتتا جىما ياكى ئېھتىلامنىڭ ئارقىدىنلا دەرھال غۇسۇل قىلىش ۋاجىب بولمايدۇ، پەقەتلا ھەدىسلەردە كەلگەندەك تاماق يېمەكچى ياكى ئىچمەكچى ياكى ئۇخلىماقچى ياكى قايتا جىما قىلماقچى بولسا، بەدىنىدىكى شالتاقنى تازىلىۋېتىپ كىچىك تاھارەت ئېلىۋېتىشى مۇستەھەب بولىدۇ، ۋاجىب ئەمەس.

ئەمما، ناماز ۋاقتى بولۇپ قالسا ياكى ناماز ۋاقتى چىقىپ كېتىش ئېھتىمالى بولسا، دەرھال غۇسۇل قىلىپ ناماز ئوقۇش ۋاجىب بولىدۇ.

ئومۇمەن، باشقا بىر ئالدىراشچىلىق ياكى سەۋەب بولمىسا، غۇسۇل قىلىشقا ئالدىراش ئەۋزەل، چۈنكى ھەر ۋاقىت تاھارەت بىلەن تۇرۇش ياخشىدۇر، تاھارەت بىلەن تۇرسا كىشى ئۆلۈپ كەتسىمۇ جۇنۇبلۇق ھالىتىدە ئۆلۈپ كەتمەيدۇ، رەھمەت پەرىشتىلىرىمۇ قاچمايدۇ، كېيىن غۇسۇل قىلاي دەپ كېچىكتۈرگەن بولسا باشقا جىددىي ئىشلار بولۇپ قېلىپ غۇسۇل قىلالماي قېلىش، ناماز ئوقۇيالماي قېلىش ئەھۋاللىرى كۆرۈلىدۇ.

غۇسۇل قىلماي تۇرۇپ قايتا جىما قىلىشقا بولىدۇ. بۇنداق ئەھۋالدا، ئەۋرىتىنى يۇيۇۋېتىپ كىچىك تاھارەت ئېلىۋېتىشى مۇستەھەب. پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «بىرىڭلار ئايالى بىلەن قايتا مۇناسىۋەت ئۆتكۈزمەكچى بولسا كىچىك تاھارەت ئېلىۋەتسۇن» دېگەن.(9)

جۇنۇب ھالەتتە بىرنەرسە يەپ – ئىچىشكە بولامدۇ؟

ھەزرىتى ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا: «پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم جۇنۇب ھالەتتە يەپ – ئىچمەكچى بولسا، ئىككى قولىنى يۇيۇۋېتىپ ئاندىن يەپ – ئىچەتتى» دېگەن.(10)

بۇ ھەدىسنى جۇنۇب كىشى يەپ – ئىچمەكچى بولسا قولىنى ۋە ئاغزىنى چايقىۋېتىدۇ دەپ قارىغانلار دەلىل قىلغان. كاتتا تابىئىي سەئىد ئىبنى مۇسەييەب: «جۇنۇب كىشى بىرنەرسە يېمەكچى بولسا ئىككى قولىنى يۇيۇۋېتىپ ئاغزىنى چايقىۋېتىپ يەيدۇ» دېگەن، مۇجاھىد ۋە ئىمام زۇھرىيلارمۇ ئىككى قولىنى يۇيۇۋېتىپ يەيدۇ دەپ قارىغان، ئىمام ئەھمەدمۇ شۇنداق قارىغان ۋە: «چۈنكى، تاھارەت ئالىدۇ دېگەن ھەدىسلەر ئۇخلىماقچى بولغان كىشى ھەققىدە كەلگەن» دېگەن.(11)

باشقا ئالىملار نامازغا تاھارەت ئالغاندەك تاھارەت ئېلىپ ئاندىن يەپ – ئىچىدۇ دەپ قارىغان، چۈنكى پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم جۇنۇب ھالەتتە يەپ – ئىچمەكچى ياكى ئۇخلىماقچى بولسا، ئادەتتىكىدەك تاھارەت ئالاتتى.(12)

يەنە پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم جۇنۇب كىشى يەپ – ئىچمەكچى بولسا ياكى ئۇخلىماقچى بولسا تاھارەت ئېلىۋېتىپ شۇنداق قىلىشقا رۇخسەت قىلدى.(13)

بۇ ئىككى خىل ھەدىسلەرنى مۇنداق بىرتەرەپ قىلىشقا بولىدۇ: «پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم بەزىدە نامازغا تاھارەت ئالغاندەك تاھارەت ئالاتتى، بەزىدە ئىككى قولىنى يۇيۇش بىلەنلا بولدى قىلاتتى، لېكىن بۇ يەپ – ئىچىشكە خاس ئەھۋال. ئۇخلاش ياكى قايتا جىما قىلماقچى بولغىنىدا نامازغا تاھارەت ئالغاندەك تاھارەت ئالاتتى دەپ ئېنىق كەلگەن ھەدىسلەر بولغاچقا، ئاندىن بۇنىڭغا زىت كېلىدىغان بىرەر ھەدىس بولمىغاچقا، ئۇخلىماقچى ياكى قايتا جىما قىلماقچى بولغىنىدا نامازغا تاھارەت ئالغاندەك تاھارەت ئالاتتى».(14)

دېمەك، بۇ ھەدىسلەر بۇنداق تاھارەت ئېلىۋېتىشنىڭ مۇستەھەبلىكىنى بىلدۈرۈش بىلەن بىرگە تاھارەت ئالماسلىقنىڭ جائىزلىقىنى بىلدۈرىدۇ، بەزى ئالىملار تاھارەت ئالماي ئۇنداق قىلىش مەكرۇھ، دەپمۇ قارىغان.([15])

ۋەللاھۇ ئەئلەم بىسسەۋاب / ئاللاھ ئەڭ توغرىسىنى بىلگۈچىدۇر!

دوكتور ئابدۇلئەزىز رەھمەتۇللاھ

ھ. 1432، 25 – شەۋۋال / م. 2011، 23 – سېنتەبىر

«پەتىۋالار مەجمۇئەسى»، 1 – توم، 31 – نومۇرلۇق پەتۋا.

——————-
1. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: «بۇخارىي»، (285)؛ «مۇسلىم»، (371).
2. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: «بۇخارىي»، (284)؛ «مۇسلىم»، (309).
3. «بۇخارىي»، «ﺟﯘﻧﯘﺏ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺯﺍﺭﻏﺎ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﺎﻳﻼﺭﻏﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻳﯜﺭﯛﯞﯦﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ» دېگەن باب.
4. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: «بۇخارىي»، (286)؛ «مۇسلىم»، (305).
5. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: «بۇخارىي»، (287)؛ «مۇسلىم»، (305). بۇ ﺗﺎﮪﺎﺭﻩﺕ جۇنۇبلۇقنى يوقاتمىسىمۇ، ئۇنى يەڭگىللىتىدۇ. شۇڭا، جۇنۇب ھالەتتە ئۇخلىماقچى بولغان كىشىنىڭ غۇسۇل قىلىۋېتىپ يېتىشى ۋاجىب ئەمەس، بەلكى تاھارەت ئېلىۋېتىپ ئۇخلىشى ئەۋزەلدۇر.
6. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: «بۇخارىي»، (290)؛ «مۇسلىم»، (306).
7. ئىمام نەۋەۋىي: «شەرھۇ سەھىھى مۇسلىم»، 3/217.
8. نەۋەۋىي: «ئەلمەجمۇﺋ»، 2/170.
9. «مۇسلىم»، (308).
10. «ئەھمەد»، (24758).
11. «ئابدۇرراززاق»، (1081 – 1083)؛ ئىبنى قۇدامە: «ئەلمۇغنىي»، 1/144؛ ئىمام شەۋكانىي: «نەيلۇل ئەۋتار»، 1/273.
12. «مۇسلىم»، (305).
13. «ئەبۇ داۋۇد»، (225). ئالبانىي «زەئىف» دېگەن.
14. ئىمام شەۋكانىي: «نەيلۇل ئەۋتار»، 1/273.
15. ئىمام نەۋەۋىي: «شەرھۇ سەھىھى مۇسلىم»، 3/217.

Please follow and like us:

جاۋاب يېزىش

ئېلېكتىرونلۇق خەت ئادرېسىڭىز ئاشكارىلانمايدۇ. * بەلگىسى بارلار چوقۇم تولدۇرۇلىدۇ