سوئال: ئەسسالامۇئەلەيكۇم، ئۆزى ۋە ئۆز بالىلىرىغا ۋاجىب بولغان سەدىقە فىتىر پۇلىنى ئىككىنچى ئايالىنىڭ بۇرۇنقى ئېرىدىن بولغان ئەمما، ئايالىنىڭ يېنىدا بىللە ياشايدىغان، قورامىغا يەتمىگەن بالىلارغا بەرسە ياكى ئوقۇش، داۋالىنىش ئىشلىرىغا ئىشلەتسە توغرا بولامدۇ ياكى چوقۇم باشقا ئادەمگە بېرىشى كېرەكمۇ؟
جاۋاب: ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام ۋەرەھمەتۇللاھى ۋەبەرەكاتۇھۇ.
بارلىق ھەمدۇسانالار جانابىي ئاللاھقا بولسۇن، دۇرۇد ۋە سالاملار پەيغەمبىرىمىزگە، ئۇ زاتنىڭ ئائىلە – تاۋابىئاتلىرىغا، ئەسھابلىرىغا ۋە ئۇ زاتقا تاكى قىيامەتكىچە ئەگەشكەنلەرگە بولسۇن!
ھەربىر مۇسۇلمان ئۆزى ۋە باقىدىغان ئائىلىسى ئۈچۈن ھەربىر كىشىگە بىر كىشىلىكتىن سەدىقە فىتىر بېرىشى ۋاجىبتۇر.
ئەر كىشىگە ئايالىنىڭ بۇرۇنقى ئېرىدىن بولغان بالىلارنىڭ چىقىمىنى قىلىپ بېرىش، ئۇلارنى بېقىش ۋاجىب ئەمەس. ئۇلاردىن خەبەر ئالسا، ئۇلارنىڭ خىراجىتىنى قىلىپ بەرسە بۇ ئۇلارغا ئېھسان قىلىش جۈملىسىدىن بولىدۇ. ئىمام نەۋەۋىي: «خىراجىتىنى قىلىش ۋاجىب بولمىغان ئەھۋالدا، سەدىقە فىتىرىنى بېرىش ۋاجىب بولمايدۇ» دەيدۇ.(1)
ئەر كىشىگە ئايالىنىڭ بۇرۇنقى ئېرىدىن بولغان بالىلارنىڭ چىقىمىنى قىلىپ بېرىش، ئۇلارنى بېقىش ۋاجىب بولمىغاچقا، ئۇلار ئۈچۈن سەدىقە فىتىر بېرىپ قويۇشمۇ بۇ ئەرگە ۋاجىب بولمايدۇ. شۇنداقلا ئەگەر ئۇلار بۇ تۈرلۈك زاكات، سەدىقە پۇللارغا ئېھتىياجلىق بولسا ئۇلارغا ئىقتىسادىنىڭ يىللىق زاكىتىنى، شۇنداقلا سەدىقە فىتىرىنى بەرسە بولىدۇ. بېرىش جائىز بولغان ئىكەن باشقىلارغا بەرگەندىن ئايالىنىڭ بالىلىرىغا بەرسە تېخىمۇ ياخشى.
ئۇ بالىلارنىڭ قورامىغا يەتكەن ياكى يەتمىگىنىنىڭ پەرقى يوق. ئۇلارنىڭ شۇ زاكات ياكى سەدىقەگە مۇھتاجلىقى ئاساس قىلىنىدۇ. ئۇلار ئۇ زاكات ياكى سەدىقەنى ئېلىپ مەيلى ئوقۇش ئىشى ياكى داۋالىنىش ئىشىدەك تۈرلۈك ئېھتىياجلىرىنى قامداش ئۈچۈن ئىشلەتسە بولىدۇ. ئەگەر بۇ بالىلار ياش قۇرامىغا يەتمىگەن بولسا، بۇ ئەر ياكى بالىلارنىڭ ئانىسى ئۇلار ئۈچۈن يۇقىرىقىدەك ئىشلىرىغا سەرپ قىلىپ قويسا بولىدۇ.
ۋەللاھۇ ئەئلەم بىسسەۋاب / ئاللاھ ئەڭ توغرىسىنى بىلگۈچىدۇر!
دوكتور ئابدۇلئەزىز رەھمەتۇللاھ
ھ. 1439، 22 – رامازان / م. 2018، 7 – ئىيۇن
1. نەۋەۋىي: «ئەلمەجمۇﺋ»، 6/85.
