(ھ. 1299– 1379/ م. 1881 – 1959)
ئىسمائىل ئىبنى يۈسۈف ئىبنى ئەھمەد ھىجرىيە 1299 – يىلى قاغىلىقتا دېھقان ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. شەيخ ئىسمائىل قارىيھاجىم ئوغلىنىڭ دىندا ئالىم بولۇشىنى ئۈمىد قىلىپ ئاللاھ تائالاغا توختىماي دۇئا قىلىدىغان، تەقۋادار، ئىلىم ۋە ئىلىم ئەھلىلىرىنى سۆيىدىغان دادىسىنىڭ تەربىيەسىدە ئۆسۈپ يېتىلگەن. دادىسى ئۇنى كىچىك چېغىدىلا خۇسۇسىي مەكتەپكە بەرگەن ۋە ئەخلاقىي تەرەپلەردىنمۇ ئىنتايىن ياخشى تەربىيەلىگەن. ئۇ 10 ياشقا بارماي تۇرۇپلا «قۇرئان كەرىم»نى يادقا ئېلىپ بولغان. ئاندىن دىنىي پەنلەرنى ئۆگىنىش ئۈچۈن مەدرىسەگە كىرگەن. ئۇ قاغىلىقتىكى ئۆلىما – ئۇستازلاردا مەلۇم مۇددەت تەربىيەلەنگەندىن كېيىن يەركەندگە يۆتكەلگەن. يەركەندتە بىر مەزگىل تۇرغاندىن كېيىن قەشقەرگە بېرىپ، بىلىمىنى تېخىمۇ ئاشۇرغان ۋە باھائۇددىن مەخدۇم، مەھمۇد ئاخۇن داموللام كەبى كاتتا ئالىملاردىن رەسمىي «ئىجازەت»كە نائىل بولغان. ئاندىن ئانا يۇرتىغا قايتىپ «قۇرئان كەرىم» يادلىتىش بىلەن بىرگە دىنىي بىلىملەرنى ئوقۇتىدىغان شەخسىي مەدرىسە ئاچقان.
شەيخ ئىسمائىل قارىيھاجىم تىلى ئۆتكۈر، دەلىل – پاكىتلىق سۆزلەيدىغان، قىياپىتى سۈرلۈك كۆرۈنىدىغان، ئاقپىشماق، يۇمىلاق يۈزلۈك، قويۇق ساقاللىق كىشى ئىدى. ئۇ ناتىق بولغاچقا خاتىبلىق قىلغان ۋە ئەھلى يۇرت ئارىسىدا ھەممىگە تونۇلغان. ئۇ دىنىي بىلىملەرنى ئۆگىتىش ۋە دىنىي دەۋەتلەرنى قانات يايدۇرۇش ئۈچۈن كۆپ قىسىم يېزا – كەنتلەرنى ئارىلايتتى. ئۇنىڭ قولىدا نۇرغۇن قارىيلار ۋە دىنىي بىلىملەرنى ئۆگىتىدىغان مۇئەللىملەر يېتىشىپ چىققان.
رەھمەتلىك قارىيھاجىم ۋاپات بولۇشتىن بىر نەچچە يىل بۇرۇن يېشى چوڭىيىپ قالغانلىقى تۈپەيلى ئاساسەن دېگۈدەك ئۆيىدىن سىرتقا چىقمىغان. ھىجرىيە 1379 – يىلى قاغىلىقتا ۋاپات بولغان ۋە شۇ جايغا دەپنە قىلىنغان.
ئاللاھ قارىيھاجىمغا رەھمەت قىلغاي!
ئەدىب ئۇستاز مۇھەممەد قاسىم ئەمىن تۈركىستانىينىڭ «بىر قىسىم تۇركىستان سەرخىللىرىنى تونۇشتۇرۇش / الإعلام لبعض رجالات تركستان» ناملىق كىتابىدىن «ساجىيە ئىسلام تەتقىقات مەركىزى» تەرجىمە قىلدى.
