سوئال: ئەسسالامۇئەلەيكۇم، تەھەججۇد نامىزىنى ئوقۇش ئۈچۈن چوقۇم ۋىتىر نامىزىنى تەھەججۇد نامىزىدىن كېيىن ئوقۇشۇم كېرەكمۇ، ياكى ۋىتىرنى خۇپتەن بىلەن ئوقۇۋېتىپ تەھەججۇد نامىزىنى ئايرىم ئوقۇساممۇ بولامدۇ؟
جاۋاب: ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام ۋەرەھمەتۇللاھى ۋەبەرەكاتۇھۇ.
بارلىق ھەمدۇسانالار جانابىي ئاللاھقا بولسۇن، دۇرۇد ۋە سالاملار پەيغەمبىرىمىزگە، ئۇ زاتنىڭ ئائىلە – تاۋابىئاتلىرىغا، ئەسھابلىرىغا ۋە ئۇ زاتقا تاكى قىيامەتكىچە ئەگەشكەنلەرگە بولسۇن!
ۋىتىر نامىزىنى ئاخىرقى ناماز قىلىپ ئوقۇش سۈننەتتۇر. ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما رىۋايەت قىلىدۇكى، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «كېچىدىكى نامىزىڭلارنىڭ ئاخىرىنى تاق قىلىڭلار» دېگەن.(1)
ئەمدى ۋىتىر ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن يەنە نەفلە ناماز ئوقۇماقچى بولسا ئوقۇسا بولىدۇ. ئۇندىن كېيىن ۋىتىرنى قايتا ئوقۇمىسىمۇ بولىدۇ. بۇ كۆپچىلىك ئالىملار تاللىغان كۈچلۈك قاراشتۇر.(2)
ئەبۇ جەمرە رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دېدى: «ئائىز ئىبنى ئەمر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ دەرەخ ئاستىدا بەيئەت قىلغان ساھابەلىرىدىن ئىدى، مەن ئۇنىڭدىن:
— ۋىتىر ئوقۇپ ئۇخلاپ قوپقاندىن كېيىن بۇرۇنقىسى بىكار قىلىنىپ قايتا ئوقۇلامدۇ؟ — دەپ سورىسام، ئۇ:
— كېچىنىڭ ئاۋۋىلىدا ۋىتىر ئوقۇساڭ، ئاخىرىدا ئوقۇمىغىن، — دېدى.(3)
يەنە رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ۋىتىر ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن ئولتۇرۇپ ئىككى رەكئەت ناماز ئوقۇغان.(4)
يەنە رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «بىر كېچىدە ئىككى ۋىتىر ئوقۇش يوق» دېگەن.(5)
بۇنىڭدىن كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، بۇنىڭدا كەڭچىلىك بار. مۇمكىنقەدەر ۋىتىر نامازنى ئاخىرقى نامىزى قىلىشقا تىرىشىش كېرەك، ئاندىن بەزى ئەھۋالدا ۋىتىردىن كېيىن نەفلە ئوقۇپ قالسا ۋىتىرنى قايتىلىمىسىمۇ بولىدۇ.
ۋەللاھۇ ئەئلەم بىسسەۋاب / ئاللاھ ئەڭ توغرىسىنى بىلگۈچىدۇر!
دوكتور ئابدۇلئەزىز رەھمەتۇللاھ
ھ. 1433، 14 – جامادىيەلئاخىر / م. 2012، 5 – ماي
دوكتور ئابدۇلئەزىز رەھمەتۇللاھ
1. بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس: «بۇخارىي»، (998)؛ «مۇسلىم»، (751).
2. نەۋەۋىي: «ئەلمەجمۇﺋ»، 4/20؛ ئىبنى رۇشد: «بىدايەتۇل مۇجتەھىد»، 1/148؛ ئىبنى قۇدامە: «ئەلمۇغنىي»، 1/453.
3. «بۇخارىي»، (4176).
4. «مۇسلىم»، (746).
5. «ئەھمەد»، (16339)؛ «ئەبۇ داۋۇد»، (1439)؛ «تىرمىزىي»، (470). ئالبانىي «سەھىھ» دېگەن.
