شەيخ ئەنەس مۇفتىي ئاخۇنۇم

(ھ. 1283– 1355/ م. 1866 – 1936)

شەيخ ئەنەس ئىبنى سۇلايمان ئىبنى يۇنۇس ھىجرىيە 1283 – يىلى تۇرپاندا تۇغۇلغان. توقسۇندا ئوقۇغان ۋە توقسۇندىكى مەلۇم بىر شەيخنىڭ خىزمىتىنى قىلغان. بىرقانچە يىل ئۆتكەندىن كېيىن بۇخارا تەرەپلەرگە سەپەر قىلغان ۋە سەمەرقەنتتىن قەشقەرگە قايتىپ كەلگەن. بىز نېمىشقا قايتىپ كەلگىنىنى ۋە نېمە سەۋەبتىن بىۋاسىتە قەشقەرگە كەلگىنىنىمۇ بىلمەيمىز. ئۇ ھىجرىيە 1311 (م. 1893) – يىلى قەشقەردە ئوقۇغان. 1320 – يىلى ئوقۇشىنى تاماملاپ ئانا يۇرتىغا قايتىپ ئوقۇ – ئوقۇتۇش بىلەن شۇغۇللانغان. ئۇ قازىلىق مەنسىپىگە ئولتۇرمىغان. پەقەت پەتۋالا بەرگەن. ئۇ «قۇرئان» ۋە «سۈننەت»نى پىششىق بىلىدىغان تەقۋادار كىشى ئىدى. ئۆمۈر بويى دىنغا خىزمەت قىلىپ ئۆتكەن. ئۇنىڭ ئىمام ئەبۇ ھەنىفە رەھىمەھۇللاھنىڭ مەزھەبى بويىچە بەرگەن پەتۋالىرى توپلانغان «پەتۋالار توپلىمى» بار بولۇپ مەتبەئەدە بېسىلمىغان. باشقا شەيخلەر ئۇنىڭدىن تاكى ھىجرىيە 1378 (م. 1958) – يىلى يوقاپ كەتكىچە قولدىن – قولغا ئۆتكۈزۈپ پايدىلىنىپ كەلگەن. مەن ئۇنى م. 1962 – 1974 – يىلىغىچە داۋاملاشقان، مىليونلىغان بىگۇناھ ئىنسانلارنىڭ بېشىغا چىققان ئاتالمىش «مەدەنىيەت ئىنقىلابى» ناملىق قاغىشتەككۈر ھەرىكەتتە يوقاپ كەتكەن بولۇشى مۇمكىن دەپ قارايمەن.

شەيخ ھىجرىيە 1355 – يىلى تۇرپاندا ۋاپات بولغان ۋە شۇ جايغا دەپنە قىلىنغان.

ئاللاھ مەرھۇم شەيخكە رەھمەت قىلسۇن!

ئەدىب ئۇستاز مۇھەممەد قاسىم ئەمىن تۈركىستانىينىڭ «بىر قىسىم تۇركىستان سەرخىللىرىنى تونۇشتۇرۇش / الإعلام لبعض رجالات تركستان» ناملىق كىتابىدىن «ساجىيە ئىسلام تەتقىقات مەركىزى» تەرجىمە قىلدى.