شەيخ ئىسلام ھاجىم داموللام

(ھ. 1299– 1363/ م. 1881 – 1943)

ئىسلام ئىبنى ئابدۇلقادىر ئىبنى ھۈسەين داموللام قەشقەر شەھرىنىڭ بۇلاق بېشىدىكى شەھەر سېپىلىنىڭ ئىچكى قىسمىنىڭ شەرق تەرىپىگە توغرا كېلىدىغان، تۆۋەنكى مەھەللىدە تۇغۇلغان. ئاتىسى خام توقۇش ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللىناتتى. داموللام ئىلىم ھاياتىنى قەشقەردە باشلىغان. كىچىك چېغىدىلا «قۇرئان كەرىم»نى يادقا ئېلىپ بولغان ۋە ھىجرىيە 1330 – يىلىدىن بۇرۇنلا كېرەكلىك «ئىجازەتنامە»لەرنى قولىغا ئېلىپ بولغان. داموللام ھىجرىيە 1330 – يىلىدىن باشلاپلا ئوقۇ – ئوقۇتۇش يولىغا كىرگەن بولۇپ، «چاسا مەدرىسەسى» دە ئىزچىل مۇدەررسلىك قىلغان .

ئۇنىڭ ئۇستازلىرى شەيخ شەمسىددىن داموللام، مەھمۇد ئاخۇن داموللام، ئابدۇقادىر داموللام، ئابدۇللاھ داموللام ۋە باشقا ئۇستازلاردۇر. ئۇ شەيخ ئەھمەد ئاخۇن خەلپىتىم بىلەن ساۋاقداش بولۇپ، ئىككىسى بىر كۈندە ئوقۇش پۈتتۈرگەن .

ھىجرىيە 1339 – يىلى داموللام ھەج پەرزىنى ئادا قىلىش ئىستىكىدە ھىجاز تامان سەپەرگە ئاتلىنىدۇ ۋە بۇ جايدا ئىككى، ئۈچ يىل تۇرۇپ قالىدۇ. ئۇ بۇ قېتىملىق سەپىرىدە ھىندىستان تەرەپلەرگىمۇ ئۆتۈپ، بۇ جايدىكى ئالىملارنى ۋە ئىلىم ماكانلىرىنى زىيارەت قىلىدۇ. رەھمەتلىك داموللام ھەدىس ئىلمىغا تولىمۇ پىششىق بولۇپ، «جەرھ ۋە تەئدىل (راۋىيلارنىڭ دەرىجىسىنى ئايرىش)»كە ئوخشاش ھەدىسنىڭ «ئىسنادى (ھەدىسلەرنىڭ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمدىن تاكى ھەدىسلەرنى توپلاپ خاتىرىلىگەن ئىماملارغىچە بولغان راۋىيلار زەنجىرى)»غا ئالاقىدار بولغان ساھەلىرىدە ئالاھىدە كۆزگە كۆرۈنگەن .

ئىسلام ھاجىم داموللامنىڭ قولىدا نۇرغۇن پەزىلەتلىك ئالىم – ئۆلىمالار يېتىشىپ چىققان .رەھمەتلىك داموللام ھ. 1363 – يىلى قەشقەر شەھرىدە ۋاپات بولغان ۋە شۇ جايغا دەپنە قىلىنغان.

ئەدىب ئۇستاز مۇھەممەد قاسىم ئەمىن تۈركىستانىينىڭ «بىر قىسىم تۇركىستان سەرخىللىرىنى تونۇشتۇرۇش / الإعلام لبعض رجالات تركستان» ناملىق كىتابىدىن «ساجىيە ئىسلام تەتقىقات مەركىزى» تەرجىمە قىلدى.